AYAKKABI ÜRETİM SÜREÇLERİ

 

Ayakkabılar, insan hayatında vazgeçilmez bir gereksinim olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayakkabı üretim süreci birçok aşamadan oluşmaktadır.

Ayakkabı üretim süreçleri 7 kısımdan oluşmaktadır;

Tasarım, Kesim, Saya, Montaj, Taban, Topuk, Finisaj ve bitirme ile Sevkiyat programı oluşmaktadır. Üretici firmalar için model çok önemlidir. Çalışılacak sezonda hitap edilen kesime ne kadar çok nokta özellik ve görsel sunum yapılırsa üretim  o kadar kolay ve sorunsuz olmaktadır.

Günümüzde, neredeyse tamamı makineler ile yapılmaktadır. Ortalama olarak bir işçi makineyle günde 40-50 çift ayakkabı üretebilmektedir. Peki bu üretim aşamaları nasıldır, ayakkabı üretimi nasıl yapılmaktadır, inceleyelim.

 

Tasarım

Ayakkabı Tasarımları her geçen gün kendi bünyesinde gelişmektedir. Yapılan Ar-Ge çalışmaları sayesinde farklı tasarımlar çıkmaktadır. Ayakkabı tasarımcıları bu aşamada öncelikle hitap ettiği kesimi belirleyip daha sonrasında cinsiyet, yaş, iklim özellikleri ve coğrafi bölge gibi bazı kriterleri dikkate alarak tasarımlarını oluşturmaya başlar. Tasarımlar modelistler tarafından biriktirilir, üzerlerinde çalışmalar yapılır, tartışmalar ve ufak dokunuşlarla son işlemler yapılır ve koleksiyonlar oluşmaya başlar.

  Tasarım aşamasından sonra ise ayakkabı numaralarına ve ölçülerine göre sağ ve sol ayak için ölçüm yapılır ve tahtadan model hazırlanır.

  Ayakkabının modeli belirlendikten sonra ıslampası çizilip modeli kalıp üzerinde hazırlanarak deri üzerinde kesim aşamasına getirilmesi gerekir.

 

 

Kesim

• Ayakkabının cinsine göre deri veya kumaş çeşitlerinin elle veya makine yardımıyla kesildiği aşamadır.
• Bu aşamada deri ölçüm makineleri ve depo otomasyon sistemlerinin kullanılması fire oranları, israf ve şirketler için tasarrufun yapılması için çok kritik bir evredir.
• Bu aşamada; kesim için gelecek deri veya malzemenin kalitesi ve hasarsız oluşu, kesimi yapan kişinin ustalığı ve kullandığı teknolojik aletlerle alakalı birçok kriter çok fazla önem arz etmektedir.
• Aslında bu aşamayı kısaca “hayvan derisi ya da kumaştan saya denilen üst bölümün ve astarın ustalıkla kesildiği aşama” olarak tanımlamak mümkündür.

 

 

 

Saya

Kesilen parçalarının ve iç astarın, çeşitli dikiş yöntemleri ile birleştirildiği, ayakkabının üst kısmına verilen ismi saya olarak açıklayabiliriz. Değişik biçimdeki parçaların birbirine dikişi ile ortaya çıkan ayakkabının taban haricinde kalan üst parçasıdır. Fason olarak ürettirilebilir.

 

 

MONTAJ

Dikilen sayaların kalıbın şeklini alması için usta ellerde veya makine yardımı ile kalıba giydirilmesi aşımasıdır.

• Ayakkabı üretiminin 4. aşaması ise montaj aşaması olarak adlandırılabilir. Bu aşamaya öncelikle saya ile astar birbirine dikilerek başlanır.
• Daha sonra ise genelde “taban” adı verilen alt parça ile “saya” denen üst parçanın birbirine dikerek, yapıştırarak çivileyerek yada bunlardan birkaçı birden uygulanarak montalama aşaması yapılır.
• İç ve dış taban parçaları ile topuklar hazırlanır. Bunlar genellikle kösele, kauçuk, bunların bileşimi ya da öteki yapay malzemelerden yapılır. Topuklar tahta da olabilir.
• Parçaların eklenmesiyle oluşan saya, kalıbın üzerine gerilir; iç tabana dikilir ya da çivilerle tutturularak kalıplanır. Saya ve iç taban, kalıcı biçimini alıncaya kadar kalıpta tutulur.

Tabanlama

Tabanlama aşamasında dış taban sayayla birleştirilir. Bu işlem dikerek, yapıştırarak, çivileyerek ya da bunlardan birkaçı birden uygulanarak yapılabilir. 1953’te geliştirilen bir işlemle kauçuk, polivinir krolür (PVC) ve poiüretan tabanlar kalıp-baskı yöntemiyle biçimlendirilir ve ayakkabının üst bölümüne tek bir işlemde yapıştırılır.

Topuklama

Topuklama aşamasında topuk ayakkabının tabanıyla birleştirilir ve son biçimini alır.

 

 

Finisaj (Temizleme) ve Bitirme

Üretim sürecinin sonuna doğru gelinmektedir.

Bitirme, cilalama, ayakkabıyı kalıptan çıkarma, topuk ve taban yastıklarının yerleştirilmesi işlemlerini içerir. En son biçimini verme sırasında bağcıklar, fiyonklar ve tokalar takılır.Aynı zamanda üretim süreci boyunca hasar gören veya fazlalık olarak görülen iplerin yakılması, temizlenmesi için gerekli olan da aşamadır. Ayakkabıları ortopedik rahatlığa kavuşturacak fuspetleri takılır ve son rütuşları yapılır.

 

 

 

 

Sevkiyat Programı

Üretim sürecini tamamlayan ayakkabı bu aşamalardan sonra üretilen ayakkabılar, kutu ve kolilere koyularak sevkiyata hazır şekilde depolara gönderilir. Bundan sonraki aşama ise satış ve sevkiyattır. Sevkiyat için sevkiyat planlama programları kullanılmalıdır.